Τσουκνίδα, μεγάλη τσουκνίδα, ήμερη αγκίδα, αγκινίδα, ούρτικη και αγγλική ονομασία common nettle.
Πολυετής πόα, ύψους 30-100(-150) cm, συνήθως χωρίς διακλαδώσεις, με εκτεταμένο ριζικό σύστημα και με σμηριγγώδεις τρίχες στο βλαστό και στα φύλλα και μικρότερες τρίχες ανάμεσα τους. Ανθίζει Μάιο-Αύγουστο.
Φύεται σε υγρές θέσεις και σε οικότοπους πλούσιους σε θρεπτικά στοιχεία, κοντά σε χωριά, στους πρόποδες απότομων πλαγιών κ.τ.λ. Στα μεγάλα υψόμετρα εξαπλώνεται κυρίως κοντά σε στάνες και άλλες διαταραγμένες θέσεις όπου συγκεντρώνονται βόσκοντα ζώα, σε υψόμετρο από (0-)300-1900(-2200) m
Ο Ιπποκράτης τη θεωρούσε «πανάκεια» και την ανέφερε στα βιβλία: «Περὶ Γυναικείης Φύσιος», «Γυναικείων τò Πρῶτον», «Γυναικείων τò Δεύτερον», «Περὶ Διαίτης τò Δεύτερον» και στο «Περὶ Νούσων τò Δεύτερον».
Στις ευεργετικές ιδιότητες της τσουκνίδας κάνουν αναφορά και ο Πλίνιος και ο Διοσκουρίδης.
Ο Γεννάδιος την συγκαταλέγει στα ζιζάνια και φαρμακευτικά είδη πλήρους μυρμηκικού οξέος, με χρήσεις δια εντριβής, σε παραλυσία, ληθαργία, αποπληξία και κάνει αναφορά στην φαρμακευτική δράση των λίων, βλενούχων και μαλακτικών σπερμάτων της διοσκουρίδειας κνίδης.
Κατά τον Διοσκουρίδη η κνήφη είναι η, κατά τους Ρωμαίους, ούρτικα. Την προτείνει ως έμπλαστρο για τις σηπτικές πληγές, στη θεραπεία ελκών, για αποστήματα, για πλευρίτιδα, για κοιλιακά άλγη.
Ο Γαληνός συνιστούσε την τσουκνίδα ως διουρητικό και καθαρτικό, ως ιδανικό ίαμα κατά των οιδημάτων, της ρινορραγίας.Τα περισσότερα οφέλη της οφείλονται στο στέλεχος και στα φύλλα, αλλά και οι ρίζες της έχουν κάποιες επουλωτικές ιδιότητες.
Οι φυτοστερόλες , πολυφαινόλες συγκαταλέγονται στις δραστικές της ουσίες που συντελούν στην αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη δράση της.
αντιοξειδωτικό, αντιφλεγμονώδες.
Φαρμακευτικές μορφές
Τα φύλλα σε αφέψημα ή υγρό έγχυμα.
Φαρμακολογικές και θεραπευτικές εφαρμογές
Από του στόματος, χρησιμοποιείται κυρίως ως διουρητικό. Επίσης, έχει χορηγηθεί κατά της αναιμίας και του διαβήτη. Τοπικώς στο τριχωτό της κεφαλής, τα εκχυλίσματα των νωπών φύλλων έχουν χρησιμοποιηθεί κατά της τριχόπτωσης.
Τρόπος επεξεργασίας του φαρμακευτικού βοτάνου
Αφέψημα νωπών ή ξηρών φύλλων.
Ανεπιθύμητες ενέργειες
Αν και δεν είναι γνωστές όλες οι παρενέργειες, η τσουκνίδα είναι ασφαλής όταν λαμβάνεται για σύντομο χρονικό διάστημα (όχι περισσότερο από 6 μήνες). Οι συχνότερες παρενέργειες περιλαμβάνουν εφιδρώσεις, δερματικές αντιδράσεις και βάρος στο στομάχι με δυσπεψία.
